Co to takiego?
To program ochrony przyrody realizowany od 1992 r. spójnie we wszystkich państwach będących członkami Unii Europejskiej. W Polsce realizowany jest od czasu jej wstąpienia do Unii Europejskiej w 2004 r.

Po co?
Wszystkie elementy przyrody powiązane są ze sobą siecią wzajemnych powiązań i zależności. Zniszczenia dokonane w jednym ekosystemie pociągają za sobą spustoszenia w innych elementach przyrody. Nie da się skutecznie chronić przyrody w każdym z państw europejskich oddzielnie. Szczególnie trudna jest ochrona gatunków, które odbywają dalekie wędrówki. Dobrym przykładem są tu ptaki. Aby ochrona przyrody okazała się skuteczna i przyniosła pożądane efekty konieczna jest współpraca międzynarodowa,

Cel:
Główny cel Natury 2000 to zachowanie europejskiego dziedzictwa przyrodniczego poprzez ochronę różnorodności biologicznej oraz siedlisk przyrodniczych – zarówno tych zagrożonych wyginięciem, jak i tych, które jeszcze występują na szeroką skalę na kontynencie europejskim. W ramach Natura 2000 chronione są obszary istotne dla całej wspólnoty europejskiej, niekoniecznie zaś dla kraju członkowskiego. Dlatego sieć Natura 2000 jest niezależna od pozostałych form ochrony przyrody w danym państwie i ma niejako uzupełniać dotychczasowy system obszarów i obiektów chronionych. W praktyce jednak oba systemy ochrony przyrody często nakładają się na siebie, ponieważ oba dotyczą najcenniejszych przyrodniczo rejonów. Natura 2000 nie pełni funkcji zastępczych wobec dotychczasowych form ochrony przyrody, jej cele i funkcje są bowiem odmienne.

Podstawa prawna:

- dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku

- dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków

Na czym polega?
Polega na tworzeniu sieci obszarów chronionych. Wyróżniamy dwa typy takich obszarów:
- obszary ważne dla ochrony dzikich ptaków czyli obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO),
- obszary wyznaczane w celu ochrony określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk istotnych dla ochrony gatunków roślin i zwierząt innych niż ptaki czyli specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO).
Sposób ochrony w obrębie każdego z tych obszarów może być inny. Bardzo istotnym elementem jest na nich monitoring stanu siedlisk przyrodniczych, siedlisk gatunków roślin i zwierząt oraz ich populacji, ponieważ umożliwia ocenę skuteczności działań ochronnych.

Natura 2000 a zrównoważony rozwój
Natura 2000 znakomicie wpisuje w założenia zrównoważonego rozwoju. Zrównoważony rozwój to taki proces społeczno-gospodarczy który zabiega o zachowanie równowagi przyrodniczej, a jednocześnie rozwój ekonomiczny i społeczny danego obszaru. Na terenach chronionych Naturą 2000 możliwe jest bowiem gospodarowanie i prowadzenie działalności gospodarczej, oczywiście w wymiarze nie pogarszającym stanu środowiska przynajmniej jeśli chodzi o przedmiot ochrony na danym obszarze.

Natura 2000 w przyszłości:
Sieć będzie pokrywała znaczną część Unii Europejskiej – co najmniej 20% powierzchni.